Page 207 - To jest fizyka 7 – Fizyka SP – demo

Wyznaczanie gęstości 205

Ćwiczenie B. Oblicz gęstość drewna, z którego wykonano sześcienny
klocek o krawędzi 2 cm i masie 6 g.

Przykład 4. Kamil wyznaczał średnią gęstość piłeczki, posłu­
gując się wagą oraz linijką do mierzenia długości. Wykonywał
następujące czynności, pomiary i obliczenia.

1. Najpierw oszacował, że gęstość piłeczki powinna być mniejsza od
gęstości wody (1 g ).
cm 3
2. Ustawił dwa pudełka po zapałkach równolegle, brzegami do
siebie, tak aby piłeczka znajdowała się między nimi (patrz zdję­
cie). Zmierzył odległość między pudełkami z obu stron. Otrzymał
wyniki 5,4 cm oraz 5,6 cm, z których obliczył, że średni wynik
pomiaru to 5,5 cm.

3. Znając średnicę piłeczki (wyznaczoną we wcześniejszym
pomiarze) obliczył jej promień
r = 5,5 cm : 2 = 2,75 cm

4. Sprawdził w tablicach, że wzór na objętość kuli o promieniu r
3
ma postać V = 4 pr .
3
Korzystając ze wzoru z tablic, obliczył objętość piłeczki
4
3
V ~ · 3,14 · (2,75 cm) ~ 87 cm 3
~
~
3
5. Zauważył, że zważenie piłeczki na wadze z linijki (waga patrz
s. 140) jest kłopotliwe. Przylepił więc jednakowe ilości plasteliny
w jednakowych odległościach od osi obrotu wagi (czyli od zapał­
ki). Ponieważ po przyklejeniu plasteliny waga była w równowa­
dze, wiedział, że ilości plasteliny są rzeczywiście jednakowe.
6. Przyczepił piłeczkę do jednej z porcji plasteliny i zważył piłecz­
kę, ustawiając monetę w odpowiedniej odległości.
Otrzymał wynik: m = 48 g.
7. Obliczył gęstość substancji i podał wynik z dokładnością do
dwóch cyfr znaczących.
48 g
g
~
d = m = 87 cm 3 ~ 0,55 cm 3
V

Wyznaczona przez niego gęstość zgadzała się z wcześniejszym
oszacowaniem.
Podsumowanie

g Aby wyznaczyć gęstość substancji, z której zbudowane jest ciało, musimy zmierzyć jego masę
i objętość.
g Masę mierzymy za pomocą wagi.
g Objętość możemy zmierzyć za pomocą menzurki.
g Wymiary ciał o kształcie prostych brył geometrycznych (prostopadłościan, kula, walec, stożek)
można zmierzyć za pomocą linijki, a następnie obliczyć objętość z odpowiedniego wzoru.